Energiemarkt analyse 15 oktober 2024

15-10-2024

Ga naar:

IEA: Wereld gaat verdrievoudiging hernieuwbaar tegen 2030 niet halen.

“This is not quite sufficient to reach the goal of tripling renewable energy capacity worldwide established by nearly 200 countries at the COP28 climate summit.” – IEA

Introductie

Ondanks de toename van hernieuwbare energietoevoegingen is de wereld nog niet op weg om de hernieuwbare capaciteit te verdriedubbelen tegen 2030. Dit staat in het Renewables 2024 rapport van het International Energy Agency (IEA).

De wereldwijde hernieuwbare capaciteit zal naar verwachting 2,7 keer zijn toegenomen tegen 2030. Dat is meer dan de huidige nationale ambities van ca. 25%. Dit terwijl beleid van klimaat- en energiezekerheid de aantrekkelijkheid van hernieuwbaar een boost heeft gegeven om ze kostenconcurrerend te maken met fossiele brandstoffen.

Het basisscenario van het agentschap, dat uit gaat van bestaand beleid en marktomstandigheden, voorspelt 5.500 gigawatt (GW) aan nieuwe hernieuwbare capaciteit, operationeel tegen 2030. Dit betekent dat wereldwijde toevoegingen aan hernieuwbare capaciteit elk jaar zullen blijven groeien. Tegen 2030 zal bijna 940 GW per jaar worden bereikt. Dat is 70% meer dan het recordniveau uit 2023, aldus de IEA.

Solar PV en wind zullen naar verwachting goed zijn voor 95% van alle hernieuwbare capaciteitsgroei tot het eind van dit decennium. Dit komt door de toenemende economische aantrekkelijkheid in bijna alle landen. Als gevolg van deze trends zullen bijna 70 landen, tezamen 80% van de wereldwijde hernieuwbare elektriciteitscapaciteit, naar verwachting hun huidige hernieuwbare ambities voor 2030 bereiken of overtreffen.

Dat is nog steeds minder dan de COP28 belofte van bijna 200 landen voor het verdrievoudigen van de hernieuwbare capaciteit. Groei is er volop. Echter overheden moeten hun inspanningen vergroten om variabele hernieuwbare bronnen, ook wel gekscherend ‘wiebelstroom’ genoemd, te integreren in elektriciteitssystemen. De IEA geeft ook aan dat de mate van curtailment van hernieuwbare elektriciteitsproductie recent substantieel is gestegen. Deze inperking bedraagt al 10% in diverse landen.

Al eerder meldde IEA dat de wereldwijde doelstelling om hernieuwbare energiecapaciteit te verdriedubbelen tegen het eind van het decennium nog steeds binnen bereik is. Hiervoor zijn echter enorme investeringen in elektriciteitsnetten en energieopslag nodig.

Ruwe olie

“A historic short squeeze in oil has only begun.”

Begin oktober steeg de Brentprijs het hardst in bijna 2 jaar. Oorzaak was een historische onbalans met een record aantal short verkopers die plotseling hun posities wilden afdekken.

Door de snel verslechterende situatie in het Midden Oosten stegen olieprijzen Brent en WTI met meer dan 5% vanaf de dieptepunten. De onderzoekdesk van Goldman merkte op dat de stijging van olieprijzen een gemiddelde risicopremie weerspiegelde aangezien werkelijke productieverstoringen beperkt blijven en reservecapaciteit hoog.

Ondanks het record aantal short posities van een paar weken geleden, toen veel handelaren het meest negatief ooit waren over de olieprijs, is het volume aan short-covering vrijwel niet aanwezig. Het totaal aan netto gemanaged geld gestald bij hedge funds staat nauwelijks boven het record dieptepunt. Het gaat dan om de 4 grote oliecontracten: Brent en WTI die zowel op de fysieke Nymex als de financiële ICE worden verhandeld.

Alle ogen zijn gericht op nieuws over een eventuele aanval op de Iraanse energie-infrastructuur, geeft Goldman Energy specialist Ryan Novak aan. Dat zou een verder opwaarts risico betekenen voor de ruwe grondstof en aandelen.

Conclusie: het afbouwen van deze short posities is nog maar net begonnen met record short posities in een pijnlijke squeeze door het opwaarts momentum in de energiesector. En dat gebeurt al zonder dat Israël iets doet. Als dit land de olie infrastructuur van Iran aanvalt of de nucleaire industrie, dan zou de komende explosie in olieprijzen de Volkswagen short squeeze van 2008 nog kunnen overtreffen.

Short squeeze Volkswagen in 2008

Na 2 weken van een forse prijsopleving is de prijs wat teruggezakt. Als de opwaartse trend van kracht is zal de prijs boven € 75 per vat blijven.

Prijs Ruwe olie – Brent december 2024 ($/barrel) – week cloud candle, log scale

Elektriciteit

“The one thing I’m consistently hearing from industrial application end users is that they don’t want to own and operate a nuclear plant.” – Todd Abrajano, CEO U.S. Nuclear Industry Council.

Te midden van een groeiende vraag naar lage carbon baseload elektriciteit wordt nucleaire elektriciteit in toenemende mate gezien als een schone en betrouwbare optie. Maar door meerjarige regelgevende goedkeuringsprocessen, gebrek aan kapitaal en chronische kostenoverschrijdingen bij de bouw van nieuwe centrales, zijn energiebedrijven terughoudend geworden om te bouwen.

Voor velen in de nucleaire elektriciteitsindustrie is kleiner worden een manier om deze issues te adresseren. Kleine Modulaire Reactoren (SMRs) zijn nucleaire reactoren samengesteld uit voorgefabriceerde componenten met meestal een omvang van 300 megawatt of kleiner. Ze zijn ontworpen om goedkoper en flexibeler te zijn dan grote nucleaire centrales. Bovendien zijn ze uitgerust met geavanceerde veiligheidskenmerken zoals automatische shut-down technologie.

SMRs bieden de mogelijkheid regelgevingsprocessen en bouwtijd te versnellen. Dit in tegenstelling tot de meeste nucleaire reactoren die alleen ontworpen zijn voor een specifieke plek. De kosten zullen hiermee substantieel omlaag worden gebracht. De ontwerpen van SMRs zijn modulair zegt Abrajano, topman van U.S. Nuclear Industry Council, een lobbygroep voor de industrie. De meeste constructie kan in-house worden gedaan en ter plekke in elkaar worden gezet. Dit kost veel minder werk en veel minder op maat gemaakt ontwerp.

Rusland en China hebben de leiding genomen op dit gebied. Het zijn de enige landen die SMRs operationeel hebben momenteel. Westerse landen proberen een inhaalslag te maken en zien grote nieuwe markten voor zowel binnenlandse energieproductie als exporten. Tegenwoordig zijn er meer dan 80 SMR designs in ontwikkeling in 19 landen, waaronder Amerika, Groot-Brittannië, Canada, Japan en Zuid-Korea volgens de International Atomic Energy Agency.

Een rapport van Natural Resources Canada voorspelt dat de wereldwijde markt voor SMRs tegen 2040 de $ 150 miljard zou kunnen overschrijden. Volgens marktanalysebedrijf Valuates was de wereldwijde markt voor SMRs $ 4,13 miljard in 2023 en zal deze naar verwachting $ 10,23 miljard bereiken tegen 2030. Dat betekent een jaarlijks groeipercentage van ongeveer 14 procent.

Bedrijven en leger serieus over SMRs

Terwijl elektriciteitsproductie vaak het domein zijn van energiebedrijven, zijn SMRs interessant voor het bedrijfsleven. Techbedrijven tekenen contracten voor een stabiel en betrouwbaar aanbod van elektriciteit. Vaak kiezen ze nucleaire energie als een dergelijke bron. Verschillende techbedrijven kijken naar SMRs om hun datacentra van elektriciteit te voorzien.

  • In september zette Microsoft haar handtekening onder een deal met Constellation Energy om de Unit 1 reactor te herstarten op Three Mile Island. Deze reactor zal 20 jaar exclusief elektriciteit leveren aan Microsoft.
  • Op 14 oktober 2024 heeft Google een order geplaatst voor SMR’s besteld bij Kairos Power met een totale capaciteit van 500 megawatt voor carbonvrije elektriciteit ten behoeve van zijn energieverslindende datacenters. Deze deal is de eerste waarbij een techbedrijf opdracht geeft voor de bouw van een SMR. De eerste zal naar verwachting 2030 online gaan, de rest tegen 2035.

Olie- en gasbedrijven, staalbedrijven en chemische bedrijven zijn ook potentiële klanten voor SMRs. In maart 2023 tekenden Dow en X-energy een gezamenlijke ontwikkelingsovereenkomst voor een SMR bij Seadrift, de industrielocatie van het bedrijf in Texas.

SMRs zijn de ideale keuze voor bedrijven die een kleinere, toegewijde elektriciteitsbron on-site willen hebben in plaats van afhankelijk te zijn van het elektriciteitsnet. Deze bedrijven hebben echter wel gebrek aan expertise om deze fabrieken te laten draaien. Ook willen ze geen verantwoordelijkheid dragen voor het afvalprobleem noch aansprakelijk zijn voor het eigenaarschap van een nucleaire reactor. Dit geeft volgens Abrajano de volgende mogelijkheden. Er zal een netbeheerder moeten zijn die de SMR beheert. Ook zijn er een aantal andere bedrijven die nu opduiken als pure-play ontwikkelingsbedrijven op zoek zijn naar locaties en klanten. Ze zullen ofwel eigenaar en exploitant van deze reactoren zijn en langlopende stroomafname-overeenkomsten sluiten, of een andere manier vinden om een SMR online te brengen via een netbeheerder.

Het militaire apparaat is ook een markt voor SMRs. Een factsheet van het Witte Huis op 29 mei meldt dat kleine modulaire kernreactoren en microreactoren defensie-installaties gedurende meerdere jaren van veerkrachtige energie kunnen voorzien, ondanks de dreiging van fysieke of cyberaanvallen, extreme weersomstandigheden, pandemische biologische dreigingen en andere opkomende uitdagingen die allemaal commerciële energienetwerken kunnen verstorenSMRs kunnen gebruikt worden voor het leveren van ononderbroken elektriciteit aan grote militaire bases als ook operationele bases op afstand. Microreactoren worden momenteel gebruikt voor onderzeeërs en vliegdekschepen en kunnen worden vervoerd op een 18-wieler.

De handzaamheid van SMRs en microreactoren betekent dat ze getransporteerd kunnen worden naar bijvoorbeeld plaatsen die geen elektriciteit meer hebben door een natuurramp. Terwijl het net hersteld wordt, kunnen kleinere reactoren essentiële faciliteiten van elektriciteit voorzien, zoals ziekenhuizen en supermarkten. ‘Links’ van het politieke midden is blij want een SMR is een low carbon energiebron. ‘Rechts’ is blij want SMRs leveren een continue bron van baseload elektriciteit om de escalerende vraag op te vangen.

Nu de nucleaire elektriciteitsindustrie klaar is deze nieuwe technologie op de markt te brengen, wordt ook in kaart gebracht of nog steeds de fysieke infrastructuur en het menselijk talent aanwezig is die het nodig heeft.  In Amerika zijn er 54 installaties die 94 nucleaire reactoren bevatten. De gemiddelde leeftijd is 42 jaar.

China is ondertussen stevig verder gegaan haar nucleaire vloot uit te bouwen. In het afgelopen decennium heeft het land meer dan 34 gigawatt aan nucleaire capaciteit toegevoegd. Er zijn nu 55 operationele reactoren met 23 additionele reactoren in aanbouw volgens Energy Information Administration (EIA).  China heeft de afgelopen 10 jaar dezelfde nucleaire capaciteit toegevoegd waar Amerika bijna 40 jaar over heeft gedaan, waarvan de laatste 3 in de afgelopen 20 jaar.

 

De elektriciteitsprijs heeft net als de gasprijs ook steun gevonden ruim boven het dieptepunt van februari. Een hogere bodem is gevormd. Nu nog een hogere top boven € 105 per MWh.

Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale

TTF gas

“As electric generation capacity from renewable sources grows, natural gas is used increasingly to balance the intermittent nature of electricity produced from wind and solar.” – EIA.

Lage aardgasprijzen in Amerika, warmer zomerweer en nieuwe opwekcapaciteit zorgden voor een nieuwe all-time high in het gebruik van aardgas voor de productie van elektriciteit afgelopen zomer. Op sommige dagen was gasgestookte elektriciteitsproductie goed voor bijna de helft van de totale power output. Het hoogtepunt werd op 2 augustus bereikt toen Amerikaanse aardgascentrales meer dan 7 miljoen megawattuur (MWh) aan elektriciteit genereerden, aldus de Amerikaanse Energy Information Administration (EIA). Het oude zomerrecord van 28 juli 2023 werd hiermee met 6,8% overschreden, aldus de EIA. Negen van de tien dagen met de hoogste gasgestookte elektriciteitsproductie vonden afgelopen zomer plaats, waarvan 6 dagen in augustus 2024.

De totale elektriciteitsproductie voor de zomer 2024, juni tot en met augustus, steeg met 3% ten opzichte van zomer 2023. Het dagelijkse gemiddelde voor aardgasgestookte elektriciteitsproductie voor afgelopen zomer steeg jaar-op-jaar ook met 3%, tot 5,9 miljoen MWh volgens EIA’s Hourly Electric Grid Monitor. Amerikaanse elektriciteitsproducenten genereerden in totaal 55,6 miljoen MWh uit gascentrales tussen januari en september. Dit was 5% meer dan dezelfde periode afgelopen jaar volgens een analyse van Reuters. Dit is tevens de hoogste gasgestookte output van elektriciteit sinds ten minste 2021.

In recente jaren is de elektriciteitsvraag in Amerika, waarvan het grootste deel door gascentrales wordt geleverd, sterk toegenomen. De vraag zal verder toenemen met toenemende elektrificatie en een hogere afname nodig voor het aanvonken en koelen van datacentra.

De weekgrafiek van TTF-gas voor leverjaar 2025 ziet er constructief uit. De markt wil duidelijk omhoog na de lange neerwaartse trend. De prijs heeft steun gevonden op de onderkant van de cloud tijdens de recente correctie.

Prijs TTF gas leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale

Kolen

“Over the past few years, the balance of sources of electricity generation in the United States—especially in the summer—has shifted to more renewables and natural gas and less coal.” – EIA.

Koud winterweer wordt voorspeld in Amerika. EIA verwacht een 5% hogere aardgasvraag voor het winterseizoen. Door de hogere stookvraag zal de aardgasprijs stijgen. Deze zit in een meerjarige dip door een hoog aanbod en ongebruikelijk warm weer.

Natural Gas Supply Association (NGSA) verwacht dat de november-maart periode 7% kouder zal zijn dan voorgaande winter. Op basis van deze lage temperaturen voorspelt de groep een 14% stijging van residentiele en commerciële vraag en een 7% toename in industriële vraag. Hierdoor zou de vraag naar kolen voor langere tijd kunnen toenemen ten koste van gas op basis van economische motieven. Dit komt doordat een stijgende gasvraag de aardgasprijzen doet toenemen en kolen relatief goedkoper maakt.

Afgelopen maand waarschuwde North American Electric Reliability dat het zich zorgen blijft maken over het handhaven van voldoende aardgasaanbod tijdens extreme wintercondities. Medio augustus publiceerde Farmers’ Almanac de Wet Winter Whirlwind”, de 208ste editie. De weersvoorspellingsformule die Farmers’ Almanac gebruikt, draait om een klimaatpatroon dat La Niña wordt genoemd. Hun verwachting is veel neerslag en stormen afhankelijk van locatie.

Prijs ICE Coal leverjaar 2025 (usd/t) – week cloud candle, log scale

Emissierechten

“A negotiated solution would definitely be preferable to the imposition of tariffs, no matter how calibrated they are.” – Jorg Kukies, economisch adviseur Bondskanselier Scholz.

Duitsland heeft nog niet besloten of het de EU-plannen zal ondersteunen om officieel tarieven te introduceren op elektrische wagens geïmporteerd uit China. Aldus de belangrijkste economisch adviseur van Bondskanselier Olaf Scholz tegen Bloomberg TV.

De EU legde eerder dit jaar voorlopige tarieven op tot 36% op EVs uit China, bovenop de reguliere importheffing van 10%. De EU was er achter gekomen dat China haar EV-fabrikanten zwaar subsidieerde. Duitsland, grootste economie en autofabrikant van Europa, is echter bang dat de tarieven een algehele handelsoorlog met China kunnen uitlokken. Dit zou gevolgen kunnen hebben voor de belangrijkste autofabrikanten in Duitsland. Het land heeft zich al een aantal keer uitgesproken tegen de EV-tarieven. Ze kreeg recent bijval van Spanje door aan te geven dat beide landen zich zouden onthouden van stemmen over deze nieuwe importheffingen.

Duitse autofabrikanten hebben een grote afzetmarkt in China. Ze zijn geïntegreerd in de wereldwijde toeleveringsketen. Jorg Kukies vindt de tarieven om die reden geen goed idee. Ook VDA, een samenwerkingsverband tussen Duitse autofabrikanten zegt dat het gestelde doel om eerlijke concurrentie-omstandigheden te garanderen en de binnenlandse industrie te beschermen tegen oneerlijke praktijken niet zal worden bereikt door anti-subsidie tarieven. Hij voegt hieraan toe dat de Europese anti-subsidietarieven niet alleen Chinese fabrikanten treffen, maar vooral ook Europese bedrijven en hun joint ventures.

De prijs van CO2-rechten is in 4 weken tijd met bijna 10% gestegen. De opwaartse beweging is meer impulsief dan correctief van aard. De prijs is op weg naar de onderkant van de weekcloud rond € 70 per ton emissie.

Prijs Emissierechten – Dec-24 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale

Hernieuwbaar

“Developers who choose not to co-locate their wind and solar PV power parks alongside battery storage or other sources of flexibility may see a drop in potential revenues during peak generation – hampering profits and discouraging investment.” – International Energy Agency (IEA).

Europa zag dit jaar een record aantal negatieve energieprijsmomenten omdat het snelle ontwikkelingstempo van solar en windenergie groter is dan de mogelijkheid van de regio dit overaanbod aan te pakken.  Elektriciteitsprijzen waren 7.841 uur negatief gedurende de eerste 8 maanden van 2024. Soms daalde de prijs tot een dieptepunt van – € 20 per megawattuur, aldus consultancy ICIS. De belangrijkste schuldige is de solar sector geweest, gedreven door inconsistenties in de levering van elektriciteit vanwege haar instabiele aard. Hoewel de inzet van utility-scale batterijen zou kunnen bijdragen aan deze uitdaging, kan dit meerdere jaren duren. Ondertussen moeten landen leren omgaan met deze prijsdips.

Lees meer over negatieve stroomprijzen en mogelijke oplossingen in onze blog.

Europese landen hebben afgelopen decennia zwaar geïnvesteerd in wind en solar energieprojecten doordat de prijs van deze schone energiebronnen is gedaald samen met afnemende installatiekosten. De kosten van solar (PV) zijn in het afgelopen decennium met 90% gedaald. De kosten van offshore wind zijn met 70% afgenomen. En batterijen met meer dan 90 procent. Dit komt grotendeels door de scherpe toename van de productie van wind- en solar gedurende die 10 jaar. Gegevens die de toenemende wereldwijde productie afzetten tegen de kosten van solar- en windenergie laten zien dat de kosten met ongeveer 20% zijn afgenomen bij elke verdubbeling van de cumulatieve capaciteit. Over de afgelopen 4 decennia is solar elektriciteit verschoven van één van de meest dure energiebronnen tot één van de goedkoopste.

Zodra landen hun hernieuwbare energiecapaciteit vergroten lopen ze tegen andere financiële uitdagingen aan van de energietransitie. Vanwege de volatiele productie kan de markt op zonnige en/of winderige dagen oververzadigd raken met goedkope elektriciteit. Dit drukt de prijs van elektriciteit sterk naar beneden, steeds vaker tot onder nul. Gedurende tijden van lage of geen productie wordt er geen elektriciteit geleverd aan het net die dan weer afhankelijk is van stabiele energiebronnen zoals aardgas.

Dit heeft enige voordelen omdat afnemers kunnen genieten van lagere energieprijzen op plaatsen waar netbeheerders off-peak tegen korting aanbieden. Netbeheerders moedigen steeds vaker klanten aan meer energie te gebruiken tijdens de hoge productie-uren en zodoende hun vraag verlagen ten tijde van piekgebruik en lage-productie-uren, ofwel ‘de spits mijden’. Dit kan worden gedaan door het aanbieden van lagere energieprijzen gedurende bepaalde uren van de dag. Hiermee wordt de prikkel gegeven voor energie-intensieve toepassingen zoals het opladen van elektrische wagens wanneer er volop hernieuwbare energie aanwezig is.

Desalniettemin vertegenwoordigt de weersafhankelijkheid van veel schone energiebronnen een duidelijke uitdaging voor netbeheerders die een stabiele levering van elektriciteit nastreven. Alhoewel investeringen in solar- en windenergieprojecten blijven toenemen nu overheden wereldwijd deze transitie stimuleren via het bieden van financiële prikkels, pauzeren sommige partijen hun projecten vanwege de onzekerheid rondom energieprijzen.

Diverse producenten in Europa zijn gedwongen hun elektriciteitsoutput te reduceren of moeten betalen om van hun elektriciteit af te komen vanwege het volle stroomnet, ook wel netcongestie genoemd. Dit ontmoedigt nieuwe toevoegingen aan zon- en windparken.

Het toont de duidelijke noodzaak om de energieopslag te verhogen in lijn met de toename van de hernieuwbare energiecapaciteit. De EU verwacht dat de energieopslag meer dan verdrievoudigen moet tussen 2022 en 2030 bij een voorspeld aandeel van 69% hernieuwbare elektriciteit. De uitrol van batterij-opslag kan verder ondersteund worden door hogere investeringen in AI-aangedreven slimme netwerken en meters. Hierdoor kan de energie efficiency voor de afnemers beter worden gemanaged.

Het Special Report on Batteries and Secure Energy Transitions van IEA stelt dat batterij-opslag in 2023 de snelst groeiende technologie was. De uitrol verdubbelde ruimschoots jaar op jaar. Een totale 42 GW aan batterij-opslag werd wereldwijd toegevoegd. De belangrijkste markten die aan deze groei bijdragen zijn de Europese Unie, China en de Verenigde Staten.

Het tempo van deze uitrol is echter niet in overeenstemming met de groei van de wereldwijde hernieuwbare energiecapaciteit. Dit resulteert in volatiele energieprijzen in landen met een groot aandeel van hernieuwbare energie op het net.

In Nederland is in 2023 het aantal batterijsystemen verdubbeld blijkt uit het Nationaal Smart Storage Trendrapport 24/25. Het totale aantal batterijsystemen komt uit op zo’n 40.000, met een totale capaciteit van 621 megawattuur. Het lijkt op het begin van een groeicurve. In het basisscenario van Dutch New Energy Research groeit de verkoop namelijk naar verwachting tot 942 megawattuur extra opslagcapaciteit in 2024. Naar verwachting zullen steeds meer Nederlandse PV-eigenaren ook investeren in energieopslag omdat de technologieën complementair zijn, er steeds meer congestieproblemen zijn en omdat de salderingsregeling wordt afgeschaft, naar verwachting per 1 januari 2027. Voor grote, commerciële batterijsystemen zijn er wat meer uitdagingen zoals de transporttarieven, lange vergunningstrajecten en onduidelijk overheidsbeleid.

Om het issue van negatieve prijzen van solar- en windenergie te adresseren moeten producenten proactieve maatregelen nemen om de effecten van deze uitdaging te mitigeren. Dit zou gedaan kunnen worden door te investeren in batterij-opslag of met netbeheerders samen te werken om afnemers van vaste naar variabele energiecontracten over te laten stappen en aan te moedigen te verbruiken tijdens lage-productie uren. Dit zou ondersteund moeten worden door krachtiger nationaal beleid met betrekking tot batterij-opslag en het incorporeren van clean Tech ter versterken van wereldwijde elektriciteitsnetten.

Denemarken stelt waterstofpijpleiding naar Duitsland uit

Denemarken wil opdracht geven voor een grensoverschrijdende groene waterstofpijpleiding naar Duitsland in 2031, drie jaar later dan de vorige tijdlijn, aldus de Deense overheid.

Lokale transmissie systeembeheerder Energinet werkt samen met Gasunie in de ontwikkeling van het Deens-Duitse waterstofnetwerk. Initiële plannen beoogden dat een grensoverschrijdende transmissieverbinding tussen Denemarken en Duitsland het transport van groene waterstof vanaf 2028 mogelijk zou maken.

Groene waterstof heeft de laatste tijd diverse tegenslagen gehad in Europa. Dit is te wijten aan het gebrek aan klanten. Nog maar kort geleden hebben Shell en Equinor vanwege het gebrek aan vraag plannen geschrapt voor de productie van low-carbon waterstof en transport in Noord-Europa. Onzekerheid rondom vraag en prikkels gekoppeld aan kostendruk wegen zwaar op de wereldwijde adoptie van low-carbon waterstof. Ondanks hogere finale investeringsbeslissingen het afgelopen jaar volgens het International Energy Agency (IEA).

 

Lees meer over waterstof  in onze energie analyse van 1 oktober 2024 bij het onderdeel Hernieuwbaar.