Energiemarkt analyse 27 november 2024

“Er is een voortdurende mismatch met de ontbrekende vaten. Mijn verwachting is dat de vraagprognoses hoger zullen worden bijgesteld en dat de balansen van het bureau er minder bearish uit zullen zien.” – Giovanni Staunovo, grondstoffenanalist UBS Group AG

Eén van de grootste negatieve factoren die nu boven de oliemarkt hangt, is de conventionele wijsheid dat 2025 een potentieel overschot van 1 miljoen vaten per dag (bpd) zal laten zien. Het gevolg van een versnellend aanbod en vertragende vraag. Dit surplus zal de prijzen gaan drukken en voorkomen dat OPEC+ haar productie vergroot. Vaak zit conventionele wijsheid er echter naast.

Veel oliehandelaren zijn het eens met de visie van International Energy Agency (IEA) dat voorraden volgend jaar zullen toenemen. Toch zijn er redenen aan te nemen dat de expansie veel kleiner zou kunnen zijn dan voorspeld of dat er zelfs geen expansie is. Volgens het agentschap zijn over het afgelopen kwartaal de wereldwijde olievoorraden afgenomen met ongeveer 1,16 miljoen bpd. Dat is de conclusie op basis van voorlopige gegevens en significant meer dan de 380.000 bpd reductie voorspeld door de IEA in haar vraag-aanbodbalans. Het gat tussen de twee is vergelijkbaar met de dagelijkse olievraag van Polen.

Het gat bedraagt in totaal zo’n 70 miljoen vaten over de periode van 3 maanden. Alex Longley van Bloomberg verwacht dat de markt volgend jaar wordt vormgegeven door wat er is gebeurd met deze ontbrekende vaten van dat kwartaal. Oliebulls gaan ervan uit dat de IEA uiteindelijk haar balans zal aanpassen om te corrigeren voor grotere voorraadonttrekkingen. Hierdoor zal de omvang van het overschot van 2025 potentieel worden verlaagd.

Het is niet de eerste keer dat ‘ontbrekende vaten’ een negatieve impact hebben op de oliemarktvooruitzichten. Olievoorspellingen hebben lang te kampen gehad met het concept van ontbrekende vaten. De IEA als ook ook de Amerikaanse Energy Information Administration en OPEC vergelijken constant hun analyse met veranderingen die worden gezien in de werkelijke wereld. Ze proberen hun modellen betrouwbaar te houden, wat eigenlijk bijna nooit lukt. Sterker nog, de onbalans neigt altijd in een richting die lagere prijzen aanmoedigt. Ter verdediging zo vlak voor de aankomende aanpassingen heeft de IEA aangegeven dat de mismatch waarschijnlijk voorraadveranderingen weerspiegelt in landen waar gegevens niet beschikbaar zijn of incorrect.

Historische gegevens-aanpassingen zijn gebruikelijk. Eerder deze maand verlaagde de IEA haar olievraagschatting voor 2022 met 70.000 bpd als gevolg van nieuwe gegevens uit non-OESO landen in Latijns-Amerika en Azië. Nu dat Trump weer president wordt, kan verwacht worden dat de pro-groene en pro-Biden IEA haar ‘fout’ mogelijk in tegengestelde richting zal aanpassen. Algemeen wordt verwacht dat Trump het hoofd van de IAE zal ontslaan na zijn inauguratie.

Prijs Ruwe olie – Brent januari 2025 ($/barrel) – dag cloud candle, log scale

“Het doel om betrouwbare, betaalbare energie te leveren – de reden waarom de nutsbedrijven een monopolie hadden – werd vervangen door een controversieel en partijdig politiek doel.”

Het artikel “Utility Companies Are Not on Our Side” legt uit hoe Amerikaanse nutsbedrijven steeds meer prioriteit geven aan winst boven betrouwbaarheid en betaalbaarheid van energie. Oorspronkelijk werden nutsbedrijven gereguleerd om betrouwbare en betaalbare energie te leveren. Hun focus is verschoven naar het streven naar netto-zero CO2-uitstoot. Dit heeft geleid tot een toename van hernieuwbare energiebronnen zoals wind- en zonne-energie, ondanks hun wisselende beschikbaarheid en hogere kosten.

Politici en nutsbedrijven werken samen om subsidies en belastingvoordelen te verkrijgen voor grote hernieuwbare energieprojecten. Het artikel benadrukt dat deze verschuiving naar hernieuwbare energiebronnen niet altijd de beloofde milieuvriendelijke voordelen oplevert en vaak leidt tot verstoringen van ecosystemen en hogere tarieven. Een rapport van The Heartland Institute geeft meer inzicht in de significante financiële prikkels vanuit de overheid en financiers voor deze transitie, waarbij betrouwbaarheid en betaalbaarheid vaak pas op de tweede plaats komen.

Beleidsmakers en nutsbedrijven pushen verdere elektrificatie in toepassingen en vervoer. Dit vindt plaats ondanks waarschuwingen in recente jaren dat toevoeging van meer elektriciteitsvraag het elektriciteitssysteem destabiliseert, terwijl betrouwbare elektriciteitsbronnen worden vervangen door variabel hernieuwbaar. Hierdoor zijn rolling black- en brown-outs helaas gebruikelijk geworden. Het hoeft niet zo te zijn. Veel landen kunnen deze ervaringen gebruiken om hun energietransitie geleidelijk en effectiever vorm te geven, rekening houdend met de mogelijkheden en beperkingen ven het energienet.

Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale

“De hoge premie van Europese prijzen ten opzichte van Amerikaanse prijzen zal LNG-exporteurs stimuleren om dit winterseizoen meer ladingen naar Europa te verschepen.” – Tsvetana Paraskova van OilPrice

De Europese benchmark-aardgasprijzen hebben een éénjarig hoogtepunt bereikt. Hierdoor komt de prijs uit boven de Amerikaanse benchmark gasprijzen én ver boven het gemiddelde van 2024. Het zal ervoor zorgen dat Amerikaanse LNG-exporteurs hun leveringen richting Europa verder zullen opschroeven om te profiteren van deze spread. Momenteel ligt de prijs van de Amerikaanse benchmark Henry Hub ongeveer 80% lager ten opzichte van de Nederlandse termijncontracten TTF-aardgas, de benchmark voor Europa’s gashandel.

Vorige week stegen de Europese benchmarkprijzen tot het hoogste niveau sinds november 2023 doordat het Oostenrijkse OMV waarschuwde voor een potentiële stopzetting van het Russische aanbod van pijpleidinggas. Dit in combinatie met kouder weer dreef de stook- en elektriciteitsvraag omhoog. Het Russische Gazprom sneed inderdaad het aanbod af naar OMV, maar met minder gevolgen dan verwacht.

De Europese aardgasmarkten zijn al weken zenuwachtig met de start van het winterstookseizoen. De oorzaken hiervan zijn:

• weinig wind in Noordwest-Europa
• het OMV-Gazprom dispuut
• het einde van de gas transit deal met Oekraïne per 31 december 2024.

Het echte stookseizoen moet nog beginnen.

Oekraïne heeft aangegeven geen onderhandelingen met Rusland aan te gaan over het hernieuwen van deze overeenkomst.

Het aardgas productievolume van de zeven Amerikaanse LNG-exportfabrieken was vorige week op weg naar een 10-maandelijks hoogtepunt. De hogere Europese prijzen zorgden ervoor dat de LNG-vrachten, initieel bestemd voor Azië, uitweken naar Europa. Zo werden vorige week alleen al 11 vrachten omgeleid naar Europa volgens Argus op basis van scheepstrackinggegevens van Vortexa.

Prijs TTF gas leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale

“Rusland is koploper met natuurlijke hulpbronnen ter waarde van $75 biljoen, grotendeels bestaande uit steenkool, aardgas, olie en zeldzame aardmetalen.”

Natuurlijke hulpbronnen vormen de ruggengraat van de moderne maakindustrie, noodzakelijk om van alles te produceren. Er zijn 10 landen die het wereldwijde landschap van natuurlijke hulpbronnen domineren volgens Statista. Elk land houdt grote reserves aan, essentieel voor diverse industrieën.

Rusland voert de leiding met natuurlijke hulpbronnen geschat op $ 75 biljoen, vooral bestaande uit kolen, aardgas, olie en zeldzame aardmetalen. De Russische mineraalreserves worden geschat op ongeveer $ 1,44 biljoen, per eind 2018. In termen van wereldwijd gasaandeel komt geen land in de buurt van Rusland met werelds grootste bewezen reserves van ruim 37 biljoen kuub per 2020. Goed voor 20% van het wereldwijde totaal.

Amerika staat op de tweede plaats, met een geschatte $ 45 biljoen aan natuurlijke hulpbronnen, waaronder kolen, hout, aardgas en waardevolle metalen als goud. In Saoedi-Arabië en Canada worden de natuurlijke hulpbronnen vooral gedreven door oliewelvaart waardoor deze landen deze landen de derde en vierde plek innemen. Saoedi-Arabië, met haar uitgebreide olievelden, is toonaangevend in de wereldwijde energiemarkten. Aan de andere kant plukt Canada ook de vruchten van substantiële uraniumreserves en is thuishaven voor een aantal van werelds grootste houtbedrijven.

Verder op de lijst staat China met aanzienlijke kolenreserves. Het land is de grootste producent van deze brandstof. Mineraalrijk Brazilië en Australië zijn toonaangevende producenten van metalen als ijzererts, terwijl Australië ook een topexporteur van kolen is.

De wereldwijde kolenconsumptie neemt nog steeds toe.

Prijs ICE Coal leverjaar 2025 (usd/t) – week cloud candle, log scale

“Nu heeft Duitsland een groene stroomstoring met enorme gevolgen.” – Mike Shedlock van MishTalk.com

Geen zon, geen wind. Hallo Duitsland. Tijd om de Green New Deal te heroverwegen? Welt Business schrijft dat Duitsland nu groene stroomuitval ervaart met enorme gevolgen. De verstandige benadering zou zijn geweest om kolen te vervangen door nucleair en aardgas. In plaats daarvan koos het land onder leiding van Angela Merkel van nucleair af te stappen zonder levensvatbaar alternatief. Toen dat faalde, moest Duitsland energie importeren uit Frankrijk, als ook vervuilende kolen uit buurlanden. De groene partijen kregen hierdoor harde klappen bij de Europese Parlementsverkiezingen, bij de Franse verkiezingen en bij drie Duitse staatsverkiezingen.

Dat veranderde echter geenszins het Europese standpunt. Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen schetste in haar toespraak op de Renewable Hydrogen Summit de aanzienlijke vooruitgang en het voortdurende leiderschap van Europa in de sector van hernieuwbare waterstof. Dit staat in scherp contrast met het tragere tempo van vooruitgang in de Verenigde Staten.

Europa heeft het afgelopen jaar investeringsbeslissingen afgerond omtrent meer dan 2 gigawatt aan hernieuwbare waterstofprojecten. Een substantiële verhoging die de bestaande geïnstalleerde capaciteit verviervoudigt.

Het REPowerEU plan heeft als doel 10 miljoen ton hernieuwbare waterstof te produceren tegen 2030. Ondersteund door wetgevende mandaten die vereisen dat een significant deel van de waterstof, gebruikt in industrie en transport, hernieuwbaar moet zijn tegen het eind van het decennium. Deze targets zijn naast ambitieus ook bindend: lidstaten moeten deze doelstellingen tegen mei 2025 in de nationale wet geïncorporeerd hebben.

Prijs Emissierechten – Dec-24 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale

Solar powerhouse China leidt de groene energiebeweging in Azië.

Voor de implementatie van groene energie-oplossingen in Azië, is de kans groot dat je hoe dan ook afhankelijk wordt van China op de één of andere manier. De Zuidoost-Aziatische vraag voor hernieuwbare energie neemt toe, gedreven door Tech-industrie en groei van datacentra volgens Nikkei.

Solarvest, de toonaangevende hernieuwbare energieleverancier in deze regio, heeft plannen om van deze groei gebruik te maken door importen uit China te vergroten. Volgens een lokale manager willen ze de komende jaren meer investeren. Door apparatuur en onderdelen te kopen van Chinese leveranciers, die de toeleveringsketen en de zonne-energietechnologie onder de knie hebben, verwachten ze de beste kans te hebben om groene energie op te wekken tegen een prijs die laag genoeg is om te concurreren met fossiele brandstoffen.

Het Belt & Road Initiatief (BRI), ook wel bekend als de Nieuwe Zijderoute, is een grootschalig infrastructuurproject dat in 2013 werd gelanceerd door de Chinese president Xi Jinping. Het doel van dit initiatief is om de connectiviteit en samenwerking tussen Aziatische, Europese, Afrikaanse en andere landen te verbeteren door middel van investeringen in infrastructuur zoals wegen, spoorwegen, havens en energieprojecten.

Met het BRI initiatief heeft China haar invloed uitgebreid over de elektriciteitsinfrastructuur in andere landen zoals Maleisië, Thailand en Pakistan. Amerika heeft China bekritiseerd voor de subsidiëring van de maakindustrie en het onderprijzen van goederen. Dit heeft geleid tot prijs- en handelsbarrières. Het Nikkei rapport geeft aan dat China schaalvoordelen heeft en toenemende klimaaturgentie ondanks Amerikaanse oppositie. Zo wist zonenergie, gezien als meest toegankelijke hernieuwbare bron, $ 500 miljard aan investeringen aan te trekken in 2024 en liep alle andere energietypen voorbij, volgens het International Energy Agency.

Offshore windprojecten kosten 8 jaar om te voltooien, terwijl zonneparken gebouwd kunnen worden binnen 2 jaar. Zon is hiermee de snelste keuze voor bedrijven die de transitie willen maken richting hernieuwbaar volgens industrieleiders. Deze urgentie is vooral duidelijk in opkomende Aziatische economieën als Maleisië en Thailand die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, maar ook als deze landen Techgiganten als Apple en Google willen aantrekken die 100% aan hernieuwbare energie zijn gecommitteerd via het RE100 initiatief.

China domineert de wereldwijde solar energiemarkt met toonaangevende spelers. Denk aan Longi Green Energy, Tongwei, en Jinko Solar, als ook de top drie bouwers van omvormers: Huawei, Sungrow, en Ginlong. Ondanks pogingen van Amerika en India om lokaal te produceren, wordt voorspeld dat China tegen 2030 meer dan 80% van de wereldwijde fotovoltaïsche capaciteit in handen heeft. Met solar producten die 20-30% minder kosten dan bij de concurrent, aldus de IEA.

Analisten wijzen op de schaalvoordelen van China, de geavanceerde technologie en kostenefficiency. Zelfs als landen handelsbarrières instellen om de afhankelijkheid van Chinese producten te beperken, zal de wereldwijde vraag naar China’s betaalbare solar-oplossingen sterk blijven. Bedrijven als Foxconn laten zien dat Chinese solar energie qua kosten kan concurreren met fossiele brandstoffen. Hierdoor is China wereldwijd populair als hernieuwbare leverancier, vooral in markten die graag hun hernieuwbare energiecapaciteit willen uitbreiden. Inmiddels beheerst China meer dan 90% van de solar toeleveringsketen, van polysilicone productie tot de fabricage van modules.