Energiemarkt analyse 7 mei 2025

07-05-2025

Ga naar:

Betaalbare, betrouwbare, schone scorecard: aardgas wint van wind & solar.

”Aardgas is met gemak de goedkoopste elektrische energiebron, steenkool de op één na goedkoopste.” – James Taylor, RealClearEnergy

Beleidsmakers aan beide kanten van het politieke spectrum zijn in toenemende mate voorstander van betaalbare, betrouwbare en schone energie. Hiervoor is een goede reden: de moderne maatschappij vereist energie die betaalbaar is en beschikbaar wanneer nodig. Milieuzorgen zijn ook van belang. Samen vormen betaalbaarheid, betrouwbaarheid en schoon de drie pilaren van ideaal energiebeleid.

Twee nieuwe analyses evalueren concurrerende elektriciteitsbronnen, resulterend in een betaalbare, betrouwbare en schone scorecard. De twee analyses, één gepubliceerd door Northwood University en het Mackinac Center, de andere gepubliceerd door The Heartland Institute, kwamen beiden onafhankelijk van elkaar tot bijna dezelfde conclusie.

Beide analyses constateren dat aardgas de meest betaalbare, betrouwbare en schone elektriciteitsbron is. Niet ver daarachter komen nucleair, hydro en kolen. Onderaan de scorecard bungelen wind en solar elektriciteit.

Ondanks sommige beweringen dat wind en solar goedkoper zijn dan conventionele elektriciteit, is het tegendeel waar. Wind en solar profiteren van veel hogere subsidies dan andere elektriciteitsbronnen. Op die manier worden hun hoge kosten naar de belastingbetalers verschoven in plaats van direct naar de elektriciteitsrekening van de afnemers.

Daarbij zorgt de variabele en vaak onvoorspelbare aard van wind en solar elektriciteit voor substantiële kosten op het net. Hierdoor zijn andere elektriciteitsbronnen nodig die frequent op en af kunnen schakelen, tamelijk inefficiënt, om te compenseren voor de variabiliteit van wind en solar.

Tot slot moeten windturbines en zonnepanelen vaak ver van bevolkingscentra worden gebouwd. Dit vereist weer uitgebreide en dure netwerken van transmissiekabels om de elektriciteit bij de afnemer te brengen.

Lees meer hierover bij het onderdeel Hernieuwbaar.

Ruwe olie

“Het roept de vraag op of Saoedi-Arabië het draaiboek voor 2020 gaat herhalen om de productie drastisch te verhogen.” – Rebecca Babin, senior trader CIBC Private Wealth Group

De OPEC+ leden die momenteel meedoen met vrijwillige productieverlagingen zijn zaterdag 3 mei jl. online bijeen gekomen om de wereldwijde marktomstandigheden en vooruitzichten te evalueren. De agenda was gericht op het bouwen van consensus rondom de handhaving van de versnelde verhoging van 411.000 vaten per dag (bpd) voor juni.

De prijs van Brent ruwe olie heeft onder $ 60 gehandeld, een prijs niet meer gezien sinds begin 2021. Deze prijs heeft veel OPEC+-budgetten onderwater gezet. Voor producenten die reeds kampen met een beperkte output, zorgen prijzen onder $ 65 per vat voor toenemende fiscale hoofdpijn.

De van maandag 5 mei naar zaterdag 3 mei verplaatste meeting is een teken van de groeiende spanningen binnen de groep. Met het oog op de huidige, gezonde marktfactoren, zoals blijkt uit de lage olievoorraden, en in overeenstemming met het op 5 december 2024 overeengekomen besluit te beginnen met een geleidelijke en flexibele terugkeer van de vrijwillige aanpassingen van 2,2 miljoen vaten per dag vanaf 1 april 2025, zullen de acht deelnemende landen in juni 2025 een productieaanpassing van 411 duizend vaten per dag doorvoeren vanaf het vereiste productieniveau van mei 2025.

Dit komt overeen met drie maandelijkse verhogingen, zoals in de onderstaande tabel is aangegeven. De geleidelijke verhogingen kunnen worden gepauzeerd of teruggedraaid afhankelijk van de veranderende marktomstandigheden. Dankzij deze flexibiliteit kan de groep de stabiliteit op de oliemarkt blijven ondersteunen. De acht OPEC+ landen merkten ook op dat deze maatregel de deelnemende landen de gelegenheid zal bieden hun compensatie te versnellen.

Bron: OPEC

De acht OPEC+ landen zullen maandelijks bijeenkomen om de marktomstandigheden, de conformiteit en de compensatie te bespreken. Op 1 juni 2025 zullen ze weer bijeenkomen om een besluit te nemen over de productieniveaus in juli.

Ondertussen toont een Bloomberg-enquête aan dat OPEC’s werkelijke productie in april met 200.000 bpd dáalde tot 27,24 miljoen bpd. Deze afname spreekt de geplande toename van de groep tegen. Deze cijfers tonen aan dat aangekondigde toenames niet altijd materialiseren. Of Saoedi-Arabië de klap zal blijven absorberen terwijl andere leden meer produceren dan hun quotum, dan wel de olieprijs als wapen in zal zetten om discipline af te dwingen zal bij de oliebron worden bepaald.

Het probleem is dat Saoedi-Arabië een olieprijs van $ 90 per vat nodig heeft om haar budget in evenwicht te houden. Dat is hoger dan andere, grote OPEC-producenten zoals Verenigde Arabische Emiraten, aldus het IMF. Als gevolg van de prijsdaling moet Riyad mogelijk een aantal projecten uitstellen of inkrimpen, zeggen analisten. Saoedi-Arabië en Rusland, de facto leiders van OPEC+, dragen het meest bij aan de OPEC+-verlagingen. De Russische begroting is in balans rond $ 70 per vat, maar de uitgaven van het Kremlin nemen toe vanwege de oorlog in Oekraïne.

Zombie tankers verschijnen in Venezolaanse oliehandel

Een toenemend aantal “zombie” of  “fantoom” olietankers zijn verschenen bij de kust van Venezuela. Het zijn schepen die de identiteit van gesloopte schepen aannemen. De donkere vloot maakt het mogelijk Amerikaanse handelsbeperkingen op het wereldwijde olietransport te omzeilen. Volgens een Bloomberg-rapport was één van deze zombietankers recent gesignaleerd in de wateren van Maleisië na een twee maanden lange reis vanuit Venezuela. Het schip was 32 jaar oud, voorbij de leeftijd waarop het normaal gesloopt zou worden, en het voer onder de vlag van de Comoren, een populaire goedkope vlag die het moeilijker maakt om schepen te controleren. Hierdoor zijn een aantal alarmbellen afgegaan.

Het rapport beschrijft hoe operatoren van de donkere vloot tankers ombouwen tot deze drijvende zombies. Scheep tracking gegevens en satellietbeelden laten zien dat ten minste vier zombietankers betrokken zijn bij de Venezolaanse oliehandel met Azië. Tegelijkertijd oefent de Trump-regering maximale druk uit en dwingt Westerse oliebedrijven zich terug te trekken uit het land.

Door gebruik te maken van een donkere vlootnetwerk en zombietankers is China stilletjes de grootste koper geworden van Venezolaanse olie.

Prijs Ruwe olie – Brent juli 2025 ($/barrel) – maand cloud candle, log scale

Elektriciteit

“Dit was niet alleen een Spaanse stroomstoring. Het hele Europese elektriciteitsnet werd opgeschud.” Michael Shellenberger, journalist

Een week na de aankondiging dat het voor de eerste keer 100% hernieuwbaar had bereikt, kreeg het Spaanse elektriciteitsnet samen met het Portugese elektriciteitsnet te maken met een black-out. Mogelijk is dit te wijten aan een te grote afhankelijkheid van fluctuerende elektriciteitsbronnen versus de baseload afkomstig van fossiele brandstoffen, nucleair of opslagbatterijen.

De Portugese netbeheerder, REN (Rede Eléctrica Nacional), beweerde dat de massale stroomuitval getriggerd was door een “zeldzaam atmosferisch fenomeen,” in het bijzonder extreme temperatuurschommelingen op het Spaanse elektriciteitsnet. De Britse media outlet LBC News zei hierover dat door deze variaties er sprake was van abnormale oscillaties in de lijnen met zeer hoge spanning (400 KV), een fenomeen dat bekend staat als ‘geïnduceerde atmosferische trillingen’. Deze schommelingen veroorzaakten synchronisatiestoringen tussen de elektrische systemen, wat leidde tot opeenvolgende storingen in het onderling verbonden Europese netwerk. Totale chaos en een noodtoestand volgde: bedrijven zonder contant geld waren niet operationeel. De meeste bedrijven waren niet operationeel, noch treinen, vliegtuigen of verkeerslichten. De poging het niet eerder beproefde hernieuwbare elektriciteitsnet opnieuw op te starten slaagde gedeeltelijk, met herstel van ongeveer 75% van de stroomvoorziening.

De lessen van deze schok zijn:

  • Dit is wat een cyberaanval op het westen eruit zou kunnen zien, en we zijn er niet klaar voor.
  • We kunnen niet leunen op hernieuwbare energie zonder adequate back-upsystemen.

Meer grootschalige investeringen zijn nodig voor opslag dan wel een terugkeer naar constant beschikbare energiebronnen. Of we lopen het risico op zo nu en dan een black-out.

Bron: Have You Built Your ‘Grid’ Correctly? Michael Every, global strategist Rabobank

De Spaanse stroomstoring: Een catastrofe door politieke opzet & een waarschuwing voor de wereld Daniel Lacalle, Spaanse econoom

Daniel Lacalle’s analyse van de Spaanse stroomstoring beschrijft het als een door politieke keuzes veroorzaakte ramp en een waarschuwing voor de wereld. Hij stelt dat het beleid van de Spaanse regering, met name het sluiten van kerncentrales en het ontmoedigen van investeringen in basisenergie, heeft geleid tot een instabiel en kwetsbaar elektriciteitssysteem. De overmatige afhankelijkheid van hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind, zonder voldoende back-up van stabiele energiebronnen zoals kernenergie en waterkracht, heeft volgens hem bijgedragen aan de langdurige stroomuitval. Lacalle bekritiseert ook het gebrek aan actie en coördinatie van de autoriteiten tijdens de crisis. Hij benadrukt het belang van een gebalanceerde energiemix en waarschuwt dat andere landen soortgelijke risico’s lopen als ze vergelijkbare energiebeleidskeuzes maken.

De uurprijzen op de EPEX dagmarkt werden in de eerste week van mei behoorlijk gedrukt door het enorm zonnige weer. Dit heeft ervoor gezorgd dat er vergeleken met dezelfde periode vorig jaar al 25% meer uren zijn met negatieve prijzen. In de komende week zal het bewolktere weer waarschijnlijk zorgen voor minder negatieve prijsmomenten door een overaanbod aan elektriciteit.

Lees meer over negatieve prijzen op zowel de EPEX markt als onbalansmarkt in deze analyse.

Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2026 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale

TTF gas

“De Verenigde Staten waren nooit een belangrijke leverancier van LNG aan Chinese kopers, maar nadat China vergeldingsheffingen oplegde aan Amerikaanse energie-importen, kwam er een einde aan deze stroom.” – Irina Slav, Oilprice.com

China verlengt haar uitstel van Amerikaanse LNG-importen. China heeft sinds begin februari geen Amerikaanse LNG meer geïmporteerd volgens gegevens van Kpler. De laatste LNG-vracht naar China was begin februari. De Chinese importheffingen op Amerikaanse goederen, waaronder energieproducten, en de bredere handelsoorlog tussen de twee grootste economieën, kunnen lange termijn gevolgen hebben voor de potentie van nieuwe Amerikaanse LNG exportprojecten om afnamecommitment aan te trekken, waarschuwen analisten.

Amerika was nooit een grote leverancier van LNG voor Chinese kopers. Echter nadat China met vergeldingsheffingen kwam op Amerikaanse energie-importen, stopten de leveranties volledig. Na de importheffing uitwisseling begonnen Chinese LNG-kopers, gebonden aan lange termijn aanbodcontracten met Amerikaanse producenten, de vrachten aan Europa door te verkopen, rapporteert Bloomberg.

Chinese handelaren hebben afstand genomen van nieuwe lange termijn verplichtingen voor toekomstig aanbod uit Amerika. In plaats daarvan zoeken ze lange termijn deals met gasproducenten in het Midden-Oosten en Azië-Pacific.

Het meest recente nieuws in de sector was de grootste LNG-aanboddeal voor een Chinees bedrijf, ENN Natural Gas: een 15 jarige aanbodovereenkomst voor LNG met Abu Dhabi National Oil Company (ADNOC) met een jaarlijks volume van 1 miljoen metrische ton. ENN zegt dat de overeenkomst de energie-leveringszekerheid vergroot, als ook de diversiteit van haar bronnen.

De vooruitzichten voor Chinese LNG-importen in het algemeen lijken niet positief. BloombergNEF voorspelde afgelopen maand dat het hoge niveau van de gasvoorraden de vraag omlaag duwt voor de rest van het jaar. Dit zal leiden tot de eerste jaarlijkse afname in LNG-importen sinds 2022.

De importheffingen beïnvloeden nu ook op een andere manier de Amerikaanse LNG-industrie. President Trump heeft heffingen ingesteld op door China gebouwde schepen die bij Amerikaanse havens willen aanmeren. Het is een poging Amerikaanse energiebedrijven te dirigeren om schepen in Amerika te bouwen. Dergelijk projecten zijn er nog niet.

De zwakke vraag van China betekent minder concurrentie met Europa voor LNG-transporten. De daling van de aardgasprijzen werd mede veroorzaakt door het akkoord van de lidstaten van de Europese Unie om de doelstellingen voor de opslag van aardgas flexibeler te maken. De EU zou de periode willen uitbreiden waarin landen 90% volle opslag moeten hebben in de aanloop naar de winter en ze zouden tot 10% kunnen afwijken van de vuldoelstelling.

Het tempo van bijvullen van de opslag in de komende maanden zal een belangrijke graadmeter blijven bij het tot stand komen van de gasprijs.

Prijs TTF gas leverjaar 2026 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale

Kolen

“Felicitaties aan Portugal en Spanje voor het per ongeluk bereiken van netto nul vóór 2050.”

Aardgasgeneratoren redden Spanje na elektriciteitsinstorting.

Europa’s gevaarlijke en radicale verschuiving richting minder betrouwbare netto nul energie is niets meer dan een ramp en een aanfluiting geweest voor linkse liberalen. Degene met groene ideologie sturen zo aan op een onzekere toekomst gebouwd op minder betrouwbare groene energie. Ondertussen is China snel haar betrouwbare kolen- en nucleaire elektriciteitsproductie aan het opvoeren. De ongemakkelijke waarheid is dat elektriciteitsproductie via fossiele brandstoffen het Spaanse elektriciteitsnet hebben doen herstarten na de ernstigste black-out in een generatie.

De Spaanse herstart na de cascadestroomstoring was grotendeels afhankelijk van gas- en waterkrachtcentrales om het netwerk weer van energie te voorzien en synchronisatie tot stand te brengen. Dit volgens John Kemp van Global energy research. Het toont de urgente behoefte aan voor alle westerse elektriciteitsnetten om baseload elektriciteitsproductie uit te breiden ter voorkoming van black-outs.

Deze stroomstoring heeft de Spaanse economie van het land naar verwachting minstens 400 miljoen euro gekost. Dat volgens een eerste schatting van CaixaBank, een van de grootste banken van Spanje.

Prijs ICE Coal leverjaar 2026 (usd/t) – week cloud candle, log scale

Emissie­rechten

“Het gaat er niet langer alleen om wie de elektrische auto heeft gemaakt, maar ook wat hij echt te bieden heeft.”

Maak kennis met de andere EV-merken die Tesla’s dominantie uitdagen

Nu Tesla wereldwijd de EV-conversatie blijft domineren is een golf aan opstart- en gevestigde spelers, veelal uit China, snel aan het opkomen. Ze bieden aantrekkelijke alternatieven gebaseerd op betaalbaarheid, innovatie en schaal. Een recente, vergelijkende studie door Slot.Day legt de verschuivende dynamiek in het EV-landschap bloot en beoordeelt autofabrikanten op verkopen, zoekinteresse, veiligheid, prijs en elektrische range.

Volgens het rapport van Slot.Day staat BYD bovenaan de lijst van 10 beste EV-alternatieven voor Tesla met 6 andere Chinese merken. Met meer dan 2,6 miljoen verkochte eenheden en meer dan 600.000 maandelijkse Google- zoekopdrachten weet BYD schaal met zichtbaarheid te combineren. Prijzen variëren van $ 13.900 tot een luxe-versie van $ 65.830 met een gemiddelde range van 445 km en de hoogste veiligheidsratings. Het is een zeldzame mix van betaalbaarheid, massa-allure en prestatie.

Op de tweede plaats staat SAIC Maxus, mogelijk de meest ondergewaardeerde naam op de lijst. Het merk biedt de laagste toetredingsdrempel. Een opmerkelijk lage prijs met een perfecte 5-sterren veiligheidsscore en een respectabele range van 365 km. Op de derde plek valt Chagan op door een 95% bescherming van volwassen inzittenden en een 450 km range.

Er staan slechts een aantal niet-Chinese merken in deze ranking zonder marktleider Tesla. Volkswagen Groep, ondanks sterke merkherkenning en meer dan 1,6 miljoen maandelijkse zoekopdrachten, wordt naar beneden getrokken door een hoge prijs en middelmatige EV-verkopen. Nio, Leapmotor en Geely ronden de top 10 af met gemengde resultaten. Deze merken beloven veel wat betreft een aantal specifieke statistieken, maar missen de veelomvattende kracht om door te dringen tot de top. Hyundai, de enige Koreaanse fabrikant in de top 10, is hekkensluiter. Ondanks een solide veiligheid en meer dan 860.000 zoekopdrachten, loopt het bedrijf achter wat betreft verkopen en innovatie vergeleken bij haar Chinese concurrenten. Haar Ioniq-serie belooft wat voor de toekomst, maar kampt met hevige concurrentie van meer agile uitdagers die lagere kosten hebben.

De bredere boodschap van deze gegevens toont aan dat het zwaartekrachtscentrum in de EV-wereld verschuift naar Azië. Gedreven door marktkrachten zoals prijs, veiligheid en efficiency, niet door  regulering of ESG-houding. Tesla blijft het geaspireerde merk, maar voor miljoenen kopers wereldwijd zijn het de opkomende merken, vaak stilletjes efficiënt, erg kosteneffectief en trots pragmatisch, die de werkelijke elektrische revolutie vormgeven, aldus de conclusie van deze studie.

Kopers van elektrische auto’s laten een duidelijke verschuiving in prioriteiten zien. Wat ooit draaide om merkherkenning wordt nu gedreven door een mix van alledaagse overwegingen – prijs, actieradius, veiligheid en beschikbaarheid. De gegevens wijzen op een volwassen markt waar kopers meer bereid zijn nieuwere namen en minder bekende modellen te ontdekken als de waarde duidelijk is. Het gaat er niet langer alleen om wie de auto heeft gemaakt, maar ook wat de auto werkelijk te bieden heeft.

Prijs Emissierechten – Dec-25 contract EEX (eur/t) – maand cloud candle, log scale

Hernieuw­baar

“Aardgas scoort ook erg hoog als het gaat om betrouwbare elektriciteitsproductie in grote volumes, net als kernenergie en steenkool.James Taylor,  voorzitter van The Heartland Institute

Beleidsmakers aan beide kanten van het politieke spectrum zijn in toenemende mate voorstander van betaalbare, betrouwbare en schone energie. Hiervoor is een goede reden: de moderne maatschappij vereist energie die betaalbaar is en beschikbaar wanneer nodig. Milieuzorgen zijn ook van belang. Samen vormen betaalbaarheid, betrouwbaarheid en schoon de drie pilaren van ideaal energiebeleid.

Twee nieuwe analyses evalueren concurrerende elektriciteitsbronnen, resulterend in een betaalbare, betrouwbare en schone scorecard. De twee analyses, één gepubliceerd door Northwood University en het Mackinac Center, de andere gepubliceerd door The Heartland Institute, kwamen beiden onafhankelijk van elkaar tot bijna dezelfde conclusie.

Beide analyses constateren dat aardgas de meest betaalbare, betrouwbare en schone elektriciteitsbron is. Niet ver daarachter komen nucleair, hydro en kolen. Onderaan de scorecard bungelen wind en solar elektriciteit.

Ondanks sommige beweringen dat wind en solar goedkoper zijn dan conventionele elektriciteit, is het tegendeel waar. Wind en solar profiteren van veel hogere subsidies dan andere elektriciteitsbronnen. Op die manier worden hun hoge kosten naar de belastingbetalers verschoven in plaats van direct naar de elektriciteitsrekening van consumenten. 

Daarbij zorgt de variabele en vaak onvoorspelbare aard van wind en solar elektriciteit voor substantiële kosten op het net. Hierdoor zijn andere elektriciteitsbronnen nodig die frequent op en af kunnen schakelen, tamelijk inefficiënt, om te compenseren voor de variabiliteit van wind en solar.

Tot slot moeten windturbines en zonnepanelen vaak ver van bevolkingscentra worden gebouwd. Dit vereist weer uitgebreide en dure netwerken van transmissiekabels om de elektriciteit bij de consument te brengen.

Door alle bovenstaande factoren in beschouwing te nemen, laat een peer-review analyse van een volledig systeem van genivelleerde kosten van concurrerende elektriciteitsbronnen zien dat windenergie factor zeven en zonne-energie factor tien duurder is dan aardgas. Mogelijk zijn de meest opmerkelijke bevindingen van de twee onafhankelijke analyses de slechte milieuprestatie van wind en solar power. Wind en solar, zoals hydro en nucleair, zijn emissie-vrij. Wind en zon scoren echter slecht op andere milieufactoren.

  • Wind en zon vereisen verstoring en ontwikkeling van meer land en ecosystemen dan andere elektriciteitsbronnen. Wind- en zonproductie doden direct meer dieren dan andere energiebronnen, waaronder veel beschermde en bedreigde diersoorten.
  • Het mijnen van toxische en zeldzame aardmineralen voor windturbines en zonnepanelen is enorm en uniek schadelijk voor de gezondheid van water en grond.

Beide analyses ondersteunen een vergelijkbare actie om hindernissen op te heffen voor elektriciteitsproductie via nucleair, hydro en met name, aardgas.

Verwacht niet dat nutsbedrijven aardgas en andere betaalbare, betrouwbare en schone elektriciteitsbronnen zullen ondersteunen. Nutsbedrijven opereren kenmerkend onder een door de overheid beschermd monopolie. Om die reden hoeven ze geen betaalbare elektriciteit te produceren om de concurrentie voor te blijven.

Ook is het gebruikelijk dat overheden aan nutsbedrijven ongeveer 10% winst garanderen op groene elektriciteitsprojecten en uitgaven. Als gevolg lobbyen nutsbedrijven voor deze kostbare elektriciteitsbronnen om de totale winst te verhogen.

Voor consumenten en netintegriteit blijft aardgas vooralsnog de gouden standaard voor betaalbare, betrouwbare en schone elektriciteitsproductie. Nucleair, hydro en kolen volgen hierna.