Vanaf 1 april opent een nieuwe subsidieregeling voor bedrijven die hun energieverbruik flexibeler willen maken. Deze regeling ondersteunt bedrijven – met een gecontracteerd transportvermogen vanaf 100 kW – bij het tegengaan van netcongestie en optimaliseren van energiegebruik. Met deze subsidie kunnen bedrijven onafhankelijk advies inwinnen en investeren in maatregelen.

Waarom is deze subsidie belangrijk?

Netcongestie vormt een steeds grotere uitdaging: het elektriciteitsnet zit vol, waardoor uitbreidingen van bedrijven en nieuwe aansluitingen vaak niet mogelijk zijn. Meer dan 9400 bedrijven staan op de wachtlijst voor goedkeuring en wachttijden kunnen in sommige regio’s oplopen tot vijf jaar. Een groot deel van Nederland heeft last van netcongestie. (Bron: Beleidskompasformulier Rijksoverheid)

De komende 10 jaar wordt er door de overheid meer dan 100 miljard uitgegeven aan uitbreiding van het net, maar dat lost de problemen op de korte termijn niet op. Bedrijven zelf kunnen ook maatregelen nemen om mee te helpen. Hoe meer bedrijven meedoen met het verlagen van de netcongestie, hoe sneller het probleem opgelost wordt. Maar niet iedereen heeft in de gaten hoe groot de problemen inmiddels zijn. En niet elk bedrijf is zich bewust van zijn eigen rol hierin. Flexibiliteit in energiegebruik, zoals opslag in batterijen of verbruik verplaatsen naar daluren, kan direct bijdragen aan ontlasting van het net.

Waarom is dit belangrijk voor bedrijven?

Netcongestie beperkt niet alleen de beschikbaarheid van elektriciteit, maar ook de groei van bedrijven. Stilstand is achteruitgang voor ondernemers. Bedrijven die hun energieverbruik flexibeler maken, kunnen meer ruimte krijgen om uit te breiden. Zonder aanpassingen lopen ze het risico dat uitbreiding van hun aansluiting niet mogelijk is, waardoor hun groei en innovatievermogen worden geremd.

Veel bedrijven hebben echter onvoldoende inzicht in de technische en financiële haalbaarheid van flexibiliteitsmaatregelen. Deze regeling biedt subsidie voor zowel onafhankelijk advies als implementatie van maatregelen voor netcongestiereductie.

Hoe werkt de subsidie?

De regeling is beschikbaar voor bedrijven met een gecontracteerd transportvermogen vanaf 100 kW. De regeling omvat drie fasen:

1. Flexibiliteitsscan.
   Deze scan helpt bedrijven inzicht te krijgen in hun energieverbruik en de mogelijkheden om dit te optimaliseren. Dit onderzoek richt zich op praktische verbeterpunten, zoals aanpassingen in bedrijfsprocessen of gedragsveranderingen die direct kunnen bijdragen aan een efficiënter energiegebruik. De subsidie voor deze scan bedraagt maximaal €10.000.
2. Haalbaarheidsstudie
   Voor organisaties die dieper willen ingaan op de kosten en baten van flexibiliteitsmaatregelen, biedt de haalbaarheidsstudie een uitgebreide analyse. Dit onderzoek brengt de technische en economische haalbaarheid van de maatregelen in kaart, zoals het gebruik van energieopslagsystemen, vraagsturing of alternatieve energiebronnen. Het helpt bedrijven te bepalen welke maatregelen het meest rendabel en effectief zijn binnen hun specifieke situatie. Voor deze studie kan een subsidie worden aangevraagd tot maximaal €125.000.
3. Implementatie
   Wanneer uit de haalbaarheidsstudie blijkt dat bepaalde maatregelen effectief zijn, kan er subsidie worden aangevraagd voor de daadwerkelijke implementatie. Dit kan investeringen omvatten in onder andere batterijsystemen, slimme software voor energiemanagement of procesaanpassingen die bijdragen aan een efficiënter energiegebruik. Een belangrijke voorwaarde is dat de netbeheerder bevestigt dat deze maatregelen daadwerkelijk bijdragen aan het verminderen van netcongestie.

Hoe ziet het proces eruit?

Het is soms lastig te overzien welke maatregelen het meest geschikt zijn. Bovendien is het berekenen van de haalbaarheid een uitdaging: wat is het effect van verandering in huidig gedrag en processen op de energiekosten?

Daarom kunnen bedrijven een flexibiliteitsscan laten uitvoeren door onafhankelijke adviseurs, zoals COMCAM. Samen met het bedrijf dient de adviseur de subsidieaanvraag in. Binnen acht weken volgt een besluit over de aanvraag. Na toekenning heeft de adviseur maximaal een jaar de tijd om de scan af te ronden.

Let op: bedrijven die flexibiliteitsmaatregelen verkopen, zoals batterijfabrikanten, mogen deze scan niet uitvoeren. Uit de scan kan blijken dat een bedrijf niet geschikt is voor flexmaatregelen of dat de winst marginaal is. Dit is ook waardevolle informatie: het voorkomt onnodige investeringen.

Na de scan kan een haalbaarheidsstudie worden aangevraagd. Dit diepgaande onderzoek wordt eveneens door een onafhankelijke adviseur uitgevoerd en geeft concreet inzicht in de technische en financiële haalbaarheid van eventuele wijzigingen in energiegebruik. Ook hier geldt een beslistermijn van acht weken en maximaal een jaar om het rapport op te leveren.

De laatste fase is de daadwerkelijke realisatie. Als een bedrijf hiervoor subsidie wil ontvangen, moet het een nieuw contract afsluiten met de netbeheerder. Alleen maatregelen die aantoonbaar bijdragen aan netbewust energiegebruik komen in aanmerking.

Welke maatregelen komen in aanmerking?

Niet elke oplossing vereist een grote investering om het energieverbruik te optimaliseren. Vaak kunnen bedrijven door energiebewuste planning van productie- of laadmomenten al aanzienlijk besparen, zonder de bedrijfsvoering te verstoren. Daarnaast vormen energiemanagementsystemen een belangrijk hulpmiddel: met automatische aansturing en monitoring van machines en installaties kunnen pieken in het energieverbruik worden voorkomen of verschoven. Dit zogeheten peak-shaving – het terugdringen van verbruik op momenten dat de vraag hoog is – zorgt voor minder belasting op het net én kan leiden tot lagere energiekosten.

Denk ook aan maatregelen zoals batterijopslag of het inzetten van thermische opslag (zoals koudeopslag bij koelprocessen). Hiermee kunnen bedrijven overtollige energie opslaan om deze tijdens piekmomenten in te zetten. Een concreet en relatief eenvoudig voorbeeld is het gebruik van dynamische ventilatoren (bijvoorbeeld voor koeling), die niet langer slechts ‘voluit’ of ‘uit’ werken, maar met behulp van frequentieregelaars automatisch kunnen terugschakelen wanneer minder koeling nodig is. Ook het slim laden van bedrijfsvoertuigen, zoals elektrische vorkheftrucks, is een maatregel die energieverbruik optimaliseert.

Belangrijk is dat elke maatregel grondig wordt doorgerekend om te bepalen of deze daadwerkelijk rendabel en passend is voor de specifieke bedrijfsprocessen. Hoewel bepaalde leveranciers kostbare oplossingen aanbieden, is het niet gegarandeerd dat deze in iedere situatie het beste resultaat opleveren. Een onafhankelijke partij, zoals COMCAM, kan helpen bij de haalbaarheidsanalyse en het opstellen van advies zonder commercieel belang in de verkoop van dure systemen. Op die manier krijgt een bedrijf een betrouwbaar beeld van de kosten, baten en potentiële impact op de netbelasting, zodat het met zekerheid kan kiezen voor de meest geschikte maatregelen.

Beperkte beschikbaarheid

De regeling duurt twee jaar en werkt volgens het ‘first come, first serve’-principe. Aanvragen zijn mogelijk vanaf 1 april. Zodra het budget op is, sluit de regeling. Er wordt pas in 2026 een nieuwe ronde verwacht en er is op dit moment geen garantie dat er na 2026 nieuw budget vrijkomt.

Inzicht in mogelijkheden en impact

Bedrijven die last hebben van netcongestie of willen investeren in flexibiliteit moeten nu schakelen. Een scan of haalbaarheidsstudie biedt snel inzicht in de mogelijkheden en financiële impact. Onafhankelijke adviseurs zoals COMCAM zorgen voor objectief advies zonder commerciële belangen.

De urgentie is hoog: netcongestie remt niet alleen groei, maar belemmert ook elektrificatie en verduurzaming. Wie zijn energieverbruik slimmer organiseert, voorkomt beperkingen en benut de beschikbare subsidie maximaal. Het oplossen van netcongestie gaat op korte termijn niet gebeuren, maar samen kunnen we het wel verlichten.