In de horeca speelt energieverbruik een belangrijke rol in zowel de kostenbeheersing als de duurzaamheid van uw bedrijf. Hotels, restaurants, cafetaria’s en snackbars verbruiken veel energie door de behoefte aan verwarming, koeling, verlichting en keukenapparatuur om gasten optimaal van dienst te zijn. Met de stijgende energieprijzen en strengere regelgeving is het efficiënt beheren van energie belangrijker dan ooit.

In dit artikel bespreken we vier praktische strategieën om energieverbruik te verminderen, de operationele efficiëntie te verhogen en duurzaamheid te bevorderen. Of u nu een hotel, restaurant, cafetaria of snackbar runt, een doordachte energiestrategie is essentieel voor een toekomstbestendig bedrijf.

Een goed doordachte energiestrategie helpt horecabedrijven met het verlagen van operationele kosten te verlagen, het versterken van de duurzaamheidsdoelen en zorgt ervoor dat ze voldoen aan de wet- en regelgeving zoals de energiebesparingsplicht. Bovendien biedt het een belangrijk concurrentievoordeel door efficiënter te werken en kostenbesparingen door te voeren waar mogelijk.

Stijgende energiekosten en beperkte groei

De energiecrisis heeft een grote impact gehad op de winstgevendheid van Nederlandse horecabedrijven. Nederland is sterk afhankelijk van gas, en de gasprijzen liggen hier hoger dan het EU-gemiddelde. Dit komt mede door beperkingen in de gaslevering vanuit Rusland en geopolitieke ontwikkelingen. Hoewel er stappen worden genomen om minder afhankelijk te worden van Russisch gas, blijft de energiemarkt onvoorspelbaar en volatiel.

Daarnaast hebben horecabedrijven te maken met een overbelast stroomnet, wat de kans op stroomonderbrekingen vergroot. Dit kan de dienstverlening verstoren en een negatieve invloed hebben op de kwaliteit en klanttevredenheid. De overbelasting van het netwerk zal ook invloed hebben op de energiekosten.

Major impact energy crisis on profitability Dutch companies – Energy and Utilities – Services and Industries – Insights and Publications – PwC

Ondanks tekenen van omzetherstel blijft de groei bescheiden. De hoge energiekosten drukken nog steeds zwaar op de winstmarges, wat bijdraagt aan een negatief ondernemerssentiment in de Nederlandse horecasector.

In het tweede kwartaal van 2024 steeg de omzet in de Nederlandse accommodatie- en voedselservicesector met 2,7 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2023, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De accommodatieservices zagen een bescheiden groei van 0,8 procent, terwijl de omzet in de voedsel- en drankservices met 3,6 procent toenam.

Het CBS monitort ook het ondernemersvertrouwen in deze sector. Aan het begin van het derde kwartaal van 2024 was het ondernemersvertrouwen licht negatiever dan aan het begin van het tweede kwartaal, met een score van -4,7 vergeleken met -4,6. Hoewel bedrijven iets positiever waren over de afgelopen drie maanden, maakten ze zich meer zorgen over de economische vooruitzichten voor de komende drie maanden. Het vertrouwen in de meeste sectoren in Nederland verbeterde aan het begin van Q2, maar bleef in veel gevallen negatief.

Bijna de helft van de ondernemers in de accommodatie- en voedselservicesector sloot de eerste helft van 2024 af met winst. Ter vergelijking: in alle economische sectoren samen sloot 65 procent van de Nederlandse bedrijven de eerste helft van het jaar met winst af. Alleen de sectoren cultuur, sport en recreatie en detailhandel presteerden slechter dan de accommodatie- en voedselservicesector.

Druk om te voldoen aan duurzaamheidsvereisten en regelgeving

De Nederlandse horecasector staat steeds meer onder druk om duurzame maatregelen te nemen. Dit wordt niet alleen gedreven door consumenten die milieuvriendelijke keuzes verlangen, maar ook door strengere wet- en regelgeving en de noodzaak om een positieve merkreputatie te behouden. Veel horecabedrijven lopen echter tegen organisatorische uitdagingen aan. Veranderingen in operationele processen en personeelstraining zijn vaak nodig, wat de implementatie van duurzame oplossingen bemoeilijkt.

Daarnaast zorgen problemen zoals netcongestie en stijgende transportkosten ervoor dat de overstap naar hernieuwbare energiebronnen en duurzame logistiek lastig is. De hoge investeringskosten van duurzame technologieën vormen vooral voor bedrijven met lage winstmarges een drempel. Ook is het effectief beheren van complexe strategieën, zoals flexibele energievraag, voor veel ondernemers een uitdaging. De diversiteit binnen de horecasector maakt het bovendien moeilijk om één universele oplossing te vinden die voor iedereen werkt.

Hoewel de sector in Q2 2024 een omzetgroei van 2,7% zag, blijft minder dan de helft van de bedrijven winstgevend en is het ondernemersvertrouwen negatief. Hierdoor hebben veel horecabedrijven moeite om duurzaamheidsinitiatieven voorrang te geven boven hun directe financiële zorgen.

Impact op de horeca:

De energie-uitdagingen waarmee horecabedrijven worden geconfronteerd, hebben directe gevolgen op meerdere fronten:

• Operationele verstoringen: Energie-uitval of inefficiënte systemen kunnen leiden tot downtime of vertragingen, wat niet alleen de service vertraagt, maar ook de gastbeleving negatief beïnvloedt. Dit kan resulteren in reputatieschade.
• Financiële druk: Inefficiënt energiegebruik leidt tot hogere kosten, wat de toch al krappe winstmarges in concurrerende markten verder onder druk zet. Het beheersen van deze kosten is cruciaal om winstgevend te blijven.
• Nalevingsrisico’s: Het niet naleven van energie- en milieuregels kan resulteren in boetes en juridische claims. Daarnaast kan dit het verkrijgen van certificeringen voor energie-efficiëntie in de weg staan, iets wat steeds meer gewaardeerd wordt door klanten.

Een restaurant dat regelmatig te maken heeft met stroomuitval loopt risico op voedselbederf en storingen in keukenapparatuur. Dit leidt niet alleen tot operationele vertragingen, maar ook tot mogelijke schade aan apparatuur, Dat resulteert vervolgens in hogere kosten voor onderhoud of vervanging.

De rol van energie portfolio management bij het aanpakken van deze uitdagingen:

Energie portfolio management biedt een strategische en geïntegreerde aanpak om het energieverbruik en -contracten te optimaliseren. De belangrijkste onderdelen zijn:

• Energie-inkoop: Door strategisch energie in te kopen bij betrouwbare leveranciers, kunnen kosten worden geoptimaliseerd en de betrouwbaarheid van de levering gewaarborgd.
• Vraagbeheer: Inzicht krijgen in energiebehoefte en verbruikspatronen helpt om het energieverbruik tijdens piekuren te optimaliseren binnen de grenzen van het gecontracteerde vermogen.
• Risicobeheer: Het analyseren van het risicoprofiel van het bedrijf en het energiebeleid zorgt voor betaalbare en haalbare energieoplossingen.
• Verduurzaming: Het integreren van hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiënte technologieën in de energiemix helpt bedrijven om duurzamer te worden.

Wat betekent energie portfolio management voor de horecasector?

• Kostenbeheersing: Door het optimaliseren van energie-inkoop en -verbruik kunnen horecabedrijven hun energiekosten significant verlagen.
• Risicobeperking: Een goed beheerde energieportfolio beschermt bedrijven tegen prijsvolatiliteit en garandeert een zekere energievoorziening.
• Naleving van energiewet- en regelgeving: Proactief energiemanagement helpt bedrijven om zich aan te passen aan veranderende wet- en regelgeving, waardoor ze vooroplopen in de markt. De meeste horecabedrijven moeten voldoen aan de energiebesparingsplicht. Ze zijn wettelijk verplicht om energiebesparende maatregelen uit te voeren die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend bij een jaarverbruik van meer dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas. Naast lagere energiekosten voorkomt u hiermee toekomstige boetes of sancties.
• Merkinvloed: Een sterke focus op duurzaamheid trekt milieubewuste klanten en partners aan, wat de reputatie van het bedrijf ten goede komt.

Praktische toepassingen

Hier is een stapsgewijze handleiding om energie portfolio management effectief te implementeren in een horecagelegenheid:

• Voer een energie-audit uit: Analyseer het huidige energieverbruik om verbeterpunten te identificeren en inefficiënties aan te pakken.
• Stel duidelijke doelen: Formuleer specifieke en meetbare doelen voor energiebesparing en kostenreductie.
• Diversifieer energiebronnen: Combineer elektriciteit van het net met lokale hernieuwbare energiebronnen en opslagopties voor meer flexibiliteit en lagere kosten.
• Implementeer een energiemanagementsysteem: Gebruik slimme technologieën om het energieverbruik in realtime te monitoren en aan te sturen.
• Train het personeel: Zorg ervoor dat medewerkers op de hoogte zijn van energiebesparende praktijken en hun rol in het behalen van energiedoelen.
• Regelmatige evaluatie en optimalisatie: Blijf de energieprestaties monitoren en optimaliseer waar nodig om maximale resultaten te behalen.

Korte termijn voordelen

• Directe kostenbesparing: Energiekosten zijn een van de grootste operationele kosten in de horeca. Door snel inefficiënties aan te pakken, kan een directe besparing worden gerealiseerd.
• Verbeterde operationele efficiëntie: Door energie te optimaliseren, kunnen inefficiënties worden verminderd, wat leidt tot een soepelere en kosteneffectieve bedrijfsvoering.
• Verbeterd gastcomfort: Efficiënt energiemanagement verbetert niet alleen de kostenstructuur, maar draagt ook bij aan een aangenamere ervaring voor gasten, door een stabiele en comfortabele omgeving te garanderen.

Lange termijn voordelen

• Verhoogde duurzaamheid: Duurzaamheid wordt steeds belangrijker voor consumenten. Door over te stappen op hernieuwbare energiebronnen, positioneert een horecazaak zich als milieubewust en vooruitstrevend.
• Voldoen aan de energiebesparingsplicht. Bij een jaarverbruik van meer dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas, is een horecabedrijf wettelijk verplicht om energiebesparende maatregelen uit te voeren die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend. Naast lagere energiekosten voorkomt u hiermee toekomstige boetes of sancties.
• Verbeterde marktpositionering: Duurzaamheid is een belangrijk onderscheidend voordeel. Klanten zijn bereid meer te betalen voor bedrijven die verantwoordelijkheid nemen op het gebied van milieu en duurzaamheid.
• Verhoogde veerkracht: Horecabedrijven die veerkrachtig zijn tegen prijsschommelingen op de energiemarkt en netstoringen, kunnen op de lange termijn stabiliteit waarborgen. Dit is cruciaal voor bedrijven die afhankelijk zijn van continue dienstverlening.

Concurrentievoordeel

• Concurrerende prijzen: Door operationele kosten te verlagen, kunnen horecabedrijven lagere prijzen aanbieden zonder afbreuk te doen aan de service. Dit maakt hen aantrekkelijker voor prijsbewuste klanten.
• Aantrekken van milieubewuste klanten: Steeds meer consumenten kiezen voor bedrijven die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben. Horecabedrijven die hierin vooroplopen, trekken automatisch meer milieubewuste gasten en zakelijke klanten aan.
• Leiderschap in duurzaamheid: Het positioneren van bedrijven als leiders in duurzaamheid verbetert de merkreputatie. Dat is cruciaal in een sector waar beoordelingen en merkperceptie het consumentengedrag sturen.

Implementeer strategieën

Strategie 1 Hotels

• Omvattende energiemanagementsystemen: Hotels kunnen profiteren van slimme gebouwtechnologie die het energieverbruik optimaliseert. Dit omvat geautomatiseerde verlichting, klimaatregelsystemen en hernieuwbare energiebronnen zoals zonnepanelen of windturbines.
• Strategisch belang: Slimme systemen helpen het gastcomfort te behouden terwijl ze het energieverbruik optimaliseren. Integratie met hernieuwbare energiebronnen kan de operationele kosten en de ecologische voetafdruk aanzienlijk verminderen, wat het imago van het hotel verbetert.
• Energiebesparingsplicht: Een hotel is wettelijk verplicht om energiebesparende maatregelen uit te voeren die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend bij een jaarverbruik van meer dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas is. Naast lagere energiekosten voorkomt u hiermee toekomstige boetes of sancties.
• Praktische toepassingen:
  • Geautomatiseerde klimaatregeling: Implementeer slimme thermostaten die de verwarming en koeling aanpassen op basis van bezetting en weersomstandigheden.
  • Lastverschuiving: Gebruik energieopslagsystemen om het energieverbruik naar daluren te verschuiven, waardoor de inkoopkosten worden verlaagd.
  • Installatie van zonnepanelen: Gebruik beschikbare dakruimte of parkeerplaatsen om zonnepanelen te installeren, waardoor de afhankelijkheid van netstroom wordt verminderd.
  • Warmteterugwinning: Implementeer systemen om restwarmte van wasfaciliteiten of keukens op te vangen en te hergebruiken voor waterverwarming of ruimteverwarming.

Strategie 2 Restaurants

• Upgraden naar energie-efficiënte keukenapparatuur en afvalbeheersystemen
• Restaurants kunnen het energieverbruik verminderen door te investeren in energie-efficiënte keukenapparatuur en afval-naar-energieprogramma’s te adopteren om hun milieu-impact te minimaliseren.
• Strategisch belang: Energie-efficiënte apparaten en afvalbeheer verminderen niet alleen de kosten, maar sluiten ook aan bij de verwachtingen van consumenten voor duurzaamheid, wat steeds meer invloed heeft op de keuze van eetgelegenheden.
• Energiebesparingsplicht: Een restaurant is wettelijk verplicht om energiebesparende maatregelen uit te voeren die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend bij een jaarverbruik van meer dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas is. Naast lagere energiekosten voorkomt u hiermee toekomstige boetes of sancties.
• Praktische toepassingen:
  • Apparatuur upgrades: Investeer in energie-efficiënte apparaten, zoals koelkasten, ovens en vaatwassers met een hoog energielabel.
  • Slimme ventilatie: Implementeer vraaggestuurde ventilatiesystemen die zich aanpassen op basis van kookactiviteit. Hierdoor wordt onnodig energieverbruik verminderd.
  • Inductiekoken: Schakel over naar inductiekookplaten, die energie-efficiënter zijn en minder restwarmte genereren dan traditionele gas- of elektrische fornuizen.
  • Afval-naar-energieprogramma’s: Implementeer systemen om voedselafval om te zetten in biogas, dat kan worden gebruikt voor verwarming of elektriciteit.

Strategie 3: Cafetaria’s

Cafetaria’s en snackbars kunnen profiteren van strategieën die zich richten op het flexibel beheren van de energievraag.

• Strategisch belang: Voor cafetaria’s en snackbars met beperkte budgetten kunnen eenvoudige veranderingen zoals het optimaliseren van HVAC-gebruik en het maximaliseren van natuurlijk licht de energierekeningen aanzienlijk verlagen en tegelijkertijd een gezellige, milieuvriendelijke sfeer bevorderen.
• Energiebesparingsplicht: Een cafetaria of snackbar is wettelijk verplicht om energiebesparende maatregelen uit te voeren die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend bij een jaarverbruik van meer dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas is. Naast lagere energiekosten voorkomt u hiermee toekomstige boetes of sancties.
• Praktische toepassingen:
  • Implementatie van slimme meters: Gebruik geavanceerde meetinfrastructuur om energieverbruik realtime te monitoren en mogelijkheden voor vermindering te identificeren.
  • Optimalisatie van uitgifteapparatuur: Gebruik energie-efficiënte uitgifteapparatuur met slimme besturing om energieverspilling tijdens rustige periodes te verminderen.
  • Installatie van energieopslag: Gebruik batterijopslagsystemen om energie op te slaan tijdens daluren en te gebruiken tijdens piekuren.
  • Deelname aan vraagrespons mogelijkheden: Schrijf je in voor flexibele energie van de netbeheerder om hiervoor een vergoeding te ontvangen voor het verminderen van energieverbruik tijdens piekuren.

Strategie 4: Grote evenementenlocaties

• Adoptie van slimme energiemanagementsystemen en dynamische prijsmodellen.
• Evenementenlocaties hebben robuuste energieoplossingen nodig om fluctuerende vraag efficiënt te beheren. Slimme energiemanagementsystemen kunnen energieverbruik realtime monitoren en beheren, terwijl dynamische prijsmodellen het gebruik van energie buiten piekuren kunnen stimuleren.
• Strategisch belang: Deze systemen helpen locaties efficiënt te opereren, piekverbuikkosten te verlagen en een consistente energievoorziening tijdens evenementen te waarborgen, wat de klanttevredenheid verhoogt en operationele risico’s vermindert.
• Energiebesparingsplicht: Een horecabedrijf is wettelijk verplicht om energiebesparende maatregelen uit te voeren die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend bij een jaarverbruik van meer dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas is. Naast lagere energiekosten voorkomt u hiermee toekomstige boetes of sancties.
• Praktische toepassingen:
  • Slimme energiemanagementsystemen: Implementeer systemen die verlichting, verwarming en koeling aanpassen op basis van bezetting en evenementenroosters. Gebruik sensoren om energieverbruik in verschillende gebieden te monitoren en om te identificeren waar besparingen kunnen worden gerealiseerd.
  • Dynamische prijsafspraken: Werk samen met energieleveranciers om dynamische prijzen vast te stellen, zodat de locatie kan profiteren van lagere tarieven tijdens daluren.

Kort samengevat: Elk van deze strategieën speelt een cruciale rol bij het verlagen van kosten, het verminderen van de CO2-uitstoot, het beperken van de impact van netcongestie en het verbeteren van de algehele operationele veerkracht. Daarbij zijn de meeste horecabedrijven wettelijk verplicht vanuit de energiebesparingsplicht bepaalde energiebesparingsmaatregelen uit te voeren.  Een slim energiemanagementsysteem kan bijvoorbeeld een hotel of restaurant jaarlijks duizenden euro’s besparen door onnodig energieverbruik tijdens daluren te verminderen of piekbelasting te voorkomen.

Conclusie

Belangrijkste punten:

• Energie portfolio management is niet langer een luxe, maar een noodzaak voor horecabedrijven die willen gedijen in een steeds complexer energielandschap. Door op maat gemaakte strategieën voor hotels, restaurants en cafetaria’s te implementeren, kunnen bedrijven aanzienlijke kostenbesparingen realiseren, hun duurzaamheidsprofiel verbeteren en een concurrentievoordeel behalen.
• Effectieve energiemanagementstrategieën die zijn afgestemd op specifieke horecabedrijven kunnen leiden tot aanzienlijke kostenbesparingen, verbeterde duurzaamheid en een verbeterde marktpositionering.
• Toekomstperspectief: Naarmate de horecasector zich blijft ontwikkelen, zal het cruciaal zijn om voorop te blijven lopen met innovatieve energiestrategieën voor langdurig en duurzaam succes.
• We moedigen alle horecabedrijven en -managers aan om de eerste stap te zetten door een energie-audit van hun operaties uit te voeren. Dit zal de basisgegevens opleveren die nodig zijn om een uitgebreide energiemanagementstrategie te ontwikkelen samen met energiemanagementsystemen voor monitoring, inzicht en optimalisatie.
• De meeste horecabedrijven moeten voldoen aan de energiebesparingsplicht.  Ze zijn wettelijk verplicht om energiebesparende maatregelen uit te voeren die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend bij een jaarverbruik van meer dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas. Naast lagere energiekosten voorkomt u hiermee toekomstige boetes of sancties.